Čak i ukoliko nema zdravstvenih problema, svaka žena trebala bi da barem jednom godišnje uradi preventivni ginekološki pregled koji podrazumeva ginekološki pregled pod spekulima i bimanuelni pregled, PAPA test i bris vagine, kolposkopski pregled i ultrazvučni ginekološki pregled. Preventivni ginekološki pregledi su veoma važni jer ukoliko se redovno rade mogu da otkriju i najmanje promene koje tretirane pravovremeno mogu da spreče pojavu bolesti.
Ginekološki pregled započinje inspekcijom-posmatranjem spoljašnjih polnih organa, njihovog izgleda te uočavanjem eventualnih promena. Potom se koristi spekulum – metalni ili plastični sterilan instrument u obliku pačijeg kljuna koji može da se otvari i služi posmatranju unutrašnjosti vagine i grlića materice te se lagano uvodi u vaginu. Ovaj postupak ne sme biti bolan, ali možete osetiti laganu neprijatnost. Ginekolog izvlači spekulum iz vagine i radi bimanuelni ginekološki pregled – kažiprstom i srednjim prstom ulazi u vaginu, dok drugom rukom istovremeno sa spoljašnje strane pritiska donji deo trbušnog zida informišući se o položaju, veličini i obliku materice i adneksa (jajnika sa jajovodima).
PAPA test je skrining metoda kojom se stapićem i četkicom skidaju ćelije sa površine grlića materice i iz cervikalnog kanala da bi se posmatrale pod miroskopom. PAPA test ima pet grupa i to su: I i II grupa kojom su obuhvaćene normalne ćelije, III grupa su abnormalne ćelije, IV grupa su maligne ćelije u manjem broju, dok V grupa predstavlja brojne maligne ćelije. Preporuka je da se radi u kombinaciji sa kolposkopijom, jer kombinovanjem ove dve dijagnostičke metode se postiže tačnost od 98%. PAPA testa je potrebno raditi jednom godišnje, pod uslovom da je prethodna kontrola bila u granicama normale.
Kolposkopski pregled podrazumeva pregled spoljnih genitalija, vagine i grlića materice uvećanjem od 10-60 puta u svrhu preciznog sagledavanja promena na genitalnim organima žene. Najpre se pregledaju spoljni genitalni organi, a zatim se plasira spekulum da bi se pregledali vagina i grlić materice. Premazivanjem grlića 3% sirćetnom kiselinom otklanja se višak sluzi, epitel grlića bubri a promene na njemu postaju vidljivije. Po završenom pregledu grlića sirćetnom kiselinom, grlić se premazuje Lugolovim rastvorom – rastvorom joda što se naziva Schiller-ova proba. Naime zdrave ćelije regularnog pločasto-slojevitog epitela koje sadrže glikogen dobijaju tamno braon boju, dok se to ne dešava kod ćelija cilindričnog i displastičnog epitela, kao i kod malignih ćelija, koje ne sadrže glikogen. Cilj ovih pregleda je rano otkrivanje premalignih promena – displazija ili atipija – CIN I, CIN II, CIN III ili L-SIL i H-SIL, prepoznavanja promena povezanih sa HPV virusom (humani papiloma virus), promena koja prethode karcinomu grlića materice a čijim lečenjem postižemo izlečenje.
Ginekološki ultrazvučni pregled je bezbolna i neinvazivna dijagnostička metoda kojom se prikazuju strukture i organi u maloj karlici. Na ovaj način se mogu odrediti položaj, veličina i građa materice, jajnika i jajovoda te uočiti bilo kakav patološki nalaz na njima koji može da dovede do poremećaja u njihovom normalnom funkcionisanju. Ginekološki ultrazvučni pregled se izvodi putem dva pristupa – transabdominalnog – preko stomaka i transvaginalnog – preko vagine, tako što pacijentkinja tokom pregleda leži na leđima dok lekar sondom ultrazvučnog aparata na koju je prethodno naneo poseban gel, preko kože stomaka ili transvaginalno obavlja pregled ginekoloških organa. Transabdominalnim pregledom se sonda postavlja i pomera po donjem delu stomaka. U svrhu kvalitetnijeg pregleda transabdominalnim pristupom pacijentkinja treba da popijete 1-1,5 litar tečnosti oko sat pre pregleda. Naime, puna mokraćna bešika potiskuje creva i na taj način obezbeđuje bolju vizualizaciju organa male karlice što ultrazvučnu sliku čini jasnijom. Transvaginalnim pristupom se sonda nakon prekrivanja posebnim gelom i navlačenja prezervativa plasira u vaginu. Ovaj pristup omogućava stvaranje kvalitetnije ultrazvučne slike i jasniji prikaz struktura i organa u maloj karlici. Mokraćna bešika za transvaginalni ultrazvuk mora biti prazna – preporučljivo je dva sata pre pregleda ne piti tečnost. Preventivni ginekološki pregled ne sme biti bolan, ali možete osetiti laganu neprijatnost. Sam pregled traje do 30 minuta.